Fimmtán tillögur til að stemma stigu við smálánum

Neytendasamtökin hafa sent inn umsögn vegna áforma atvinnuvegaráðuneytisins um að leggja fram  frumvarp um breytingar á lögum til að taka á ólöglegri smálánastarfsemi.

Fram kemur í umsögninni að Neytendasamtökin telji nauðsynlegt að farið verði í heildstætt átak margra aðila til að tryggja að ólögmæt lánastarfsemi þrífist ekki hér á landi. Til að ná því markmiði þá leggja Neytendasamtökin til eftirfarandi fimmtán tillögur sem eru útfærðar nánar í umsögninni:

1. Tryggja þarf að enginn geti greitt hærra hærri vexti enn lög gera ráð fyrir
2. Smálánafyrirtækjum ber að vera skráningar- og/eða leyfisskylt
3. Lánveitandi skuli bera sönnunarbyrði fyrir því að lánveitandi sé borgunarmaður fyrir láni.
4. Tilhögun eftirlits með lánafyrirtækjum verði breytt þannig að Fjármálaeftirlitið fari með allt eftirlit og hafi virk úrræði til að bregðast við ólögmætri lánastarfsemi.
5. Regluverki verði breytt þannig að lántakar hafi skýlausan rétt á að fá sundurliðun á lánum, innheimtukostnaði og vöxtum.
6. Þak verði sett á allan innheimtukostnað, þar með talið löginnheimtu, eins og í tilfelli frum- og milliinnheimtu.
7. Virkt eftirlit og úrræði standi neytendum til boða ef verið er að innheimta ólögmætar kröfur. Fjármálaeftirlitið fari með eftirlit með öllum innheimtufyrirtækjum.
8. Endurskoða þurfi verkferla og heimildir fyrirtækja til að skrá aðila á vanskilaskrá. Jafnframt að slíkum fyrirtækjum beri að veita tölulegar upplýsingar úr rekstri sínum um umfang og greiningu vanskila.
9. Bregðast þarf við víðtækum skuldfærsluheimildum í skilmálum þar sem lántakanda er gert að samþykkja t.d. framtíðar skuldfærslur af bankareikningi eða korti.
10. Koma þarf í veg fyrir ágenga markaðssetningu smálánafyrirtækja.
11. Fella smálán undir gildissvið laga um lagaskil á sviði samningaréttar.
12. Lækka þarf hámark árlegrar hlutfallstölu kostnaðar lána
13. Tryggja þarf neytendum skilvirk og ódýr úrræði til að leita réttar síns vegna brota á lánastarfsemi, innheimtu og skuldfærslu
14. Tryggja þarf rannsóknir á sviði neytendamála og ekki síst á sviði fjármála
15. Efla þarf fjármálalæsi og jafnframt að tryggja að umhverfi hins opinbera og atvinnulífs styðji við almenning

Hér má sjá umsögn Neytendasamtakanna í Samráðsgátt stjórnvalda.